Altılı masanın ortak hükümet programını içeren metinde laikliğin, tarikat ve cemaatlerle çabanın, cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün vurgulanmamasına reaksiyon gösteren uzmanlar ve demokratik kitle örgütü önderleri, “laikliğin cumhuriyetin kilit taşı ve temel bir sıkıntı olduğunu, feda edilemeyeceğini” vurgularken, “Laik cumhuriyet sahiplenilmeyecekse, çağdaş ve bilimsel eğitim öne alınmayacaksa, İstanbul Mukavelesi uygulanmayacaksa, ne yapılacak?” sorusunu yöneltti.
6’lı masanın “Ortak Siyasetlere Mutabakat Metni”nde cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün isminin geçmemesinin yanı sıra laikliğin, tarikat ve cemaatlerle uğraşın vurgulanmaması tenkit konusu oldu. ADD Genel Lideri Bozkurt, “Altılı masanın Türkiye’ye gelecek modeli olarak sunduğu, 9 ana başlık ve 2 bin husustan oluştuğunu söyledikleri 200 sayfalık metinde tekrar bir laik cumhuriyet vurgusunun olmaması, yine laik, çağdaş, bilimsel eğitimin kâfi formda vurgulanmaması, 1925’te yasaklanan tarikat ve cemaatlerin günümüzde dernek ve vakıf ismi altındaki yapılanmaları ile çocuklarımıza musallat olmalarının nasıl engelleneceği konusunda kıymetlendirme yapılmamış olması önemli bir eksiklik. Bölge merkezli, mütekabiliyet asıllı bir Kemalist dış siyaset vurgusuna da çok fazla rastlayamadım. Toplumcu, kamucu sıhhat konusuna da kâfi yük verildiğini göremedim. Bunların bir eksiklik olduğunu düşünüyorum” dedi.
“LAİKLİK SAHİPLENİLMEYECEKSE…”
Tarikat ve cemaatlerin tamamının emperyalizmin taşeron örgütlenmesi olduğunu ve cumhuriyet kubbesinin kilit taşı olan laiklik ve Atatürk ihtilallerini yok etmek için hareketlilik halinde bulunduğunu vurgulayan Bozkurt, “Bu görmezden gelinecek bir şey değil. Çok açık biçimde dernek ve vakıf ismi altındaki emperyalizm güdümündeki dinci yapılar ve anayasa değişikliği teklifiyle laik devleti ortadan kaldırmayı amaçlayan mevcut iktidarın hareketlerine karşı cumhuriyetin kuruluş unsurlarına dört elle sarılan bir metin görmeyi istek ederdik” diye konuştu. 31 Ocak 1990’da katledilen Prof. Dr. Muammer Aksoy’un, “laikliğin, tüm ihtilallerin çekirdeği olduğu” istikametindeki kelamını anımsatan Bozkurt, şunları kaydetti:
“Cumhuriyet kubbesinin kilit taşı laikliktir. Laik devlet unsuruna asla ziyan vermeyecek tekrar devlet örgütlenmesi gerekiyor. Şayet Türkiye’ye mevcut iktidardan daha farklı devlet yapılanması ve idaresi vaat edilmiyorsa, laik cumhuriyet sahiplenilmeyecekse, çağdaş ve bilimsel eğitim öne alınmayacaksa, İstanbul Kontratı uygulanmayacaksa, ne yapılacak? Cumhuriyeti kurabilmek için çok önemli bedeller ödemiş milletiz, tekrar öderiz lakin millete umut olduğunu söyleyenler de sorumluluk hissiyle hareket etmeli. 24 Ocak’ta Uğur Mumcu’nun anıtına karanfil bırakanlar, Mumcu’nun ne dediğine, ne için öldürüldüğüne baksın. Anayasada Türkiye’nin laik devlet olduğu vurgulanıyor. Anayasaya sahip çıkın.”
“KESİNTİSİZ VE ÖRGÜN OLMALI”
Eğitimci Özgür Bozdoğan ise ortak metindeki eğitim kısmında birtakım sıkıntılara tahlil üretildiğini fakat bu unsurların “eğitimde yaşanan ağır tahribatı, çöküntüyü giderecek bir genişlikte olmadığını” vurguladı. Bozdoğan, “Zorunlu eğitim kesintisiz ve örgün olarak kabul edilmeli ve vurgulanmalıydı. Örgün eğitimden açık öğretime geçişin engellemesi sağlanmalı” yorumunu yaptı. “Son 20 yılda eğitimde yaşanan gerici ve piyasacı dönüşümün tahribatının ortadan kaldırılması için laik ve kamusal bir yaklaşımla yol haritanın ortaya konması gerekiyordu” diyen Bozdoğan, “Eğitim kısmındaki hususların bu içerikten epeyce uzak olduğunu tespit etmek gerekiyor. Gerici ve piyasacı dönüşüme rağmen laik eğitimle ilgili rastgele bir kıymetlendirme konulmamış. Bu, meselelerin etrafından dolaşmak, sıkıntıları önemli biçimde masaya yatırmamak manasına geliyor. Laiklikle ve eğitimde yaşanan dini ve tarikat vesayetiyle ilgili bir unsur olmayacaksa, bu tahlilden uzak olunduğu manasına geliyor. Bakanlığın imzaladığı protokollerin tamamının iptal edilmesi vurgusu olmalıydı. Ders kitaplarındaki ya da eğitim malzemelerindeki gerici ve piyasacı ögelerin ayıklanmasına dönük unsur yok. Tarikat ve cemaatlerle çaba ve laiklik, eğitimdeki kilit nokta” tabirlerini kullandı.
“FEDA EDİLEMEZ”
29 Ekim Bayanları Derneği Genel Lideri Şenal Sarıhan da şunları kaydetti:
“AKP’den kurtulabilmek için kurulan 6’lı masa, çok farklı partilerden oluşuyor. Ahenk, paydaşlık sağlamak epeyce dertli. Bunun şuurundayız lakin laiklik sorununun çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz. 6’lı masa, seçilebilirse ülkeyi yönetecek, ülkenin yazgısını tekrar inşa edecek bir paydaşlığı söz ediyor. Bu sebeple laiklik vurgusunun metinde olması pahalıydı. İstanbul Sözleşmesi’nden kelam edilmedi; milletlerarası mukavelelere ahenk sağlanacağı üzere tabir kullanılıyor. Olumlu lakin yürürlükten kaldırılan bir kontratın yürürlüğe konulması noktasında bir çabayı tabir etmiyor. Laiklik vurgusu metnin temelinde söz edilebilirdi. 6 farklı fikirde, dünya görüşündeki siyasi partilerin bir paydaşlık kurarken bir adım ileri, iki adım geri üzere bir tavrı yeğleyebilmeleri mümkün lakin laiklik temel bir problem. Feda edilebilecek bir alan değil. Bu bahisteki bir itinası bekliyorduk.”
