Deprem Öncesi Alınacak Önlemler
- Yerleşim bölgeleri titizlikle belirlenmelidir. Kaygan ve ovalık bölgeler iskana açılmamalıdır.
- Konutlar gevşek toprağa sahip meyilli topraklara yapılmamalıdır.
- Yapılar sarsıntı tesirlerine karşı sağlam inşa edilmelidir. (Yapı Tekniğine ve İnşaat Yönetmeliğine uygun olarak)
- İmar planında konuta ayrılmış yerler dışındaki yerlere mesken ve bina yapılmamalıdır.
- Dik yarların yakınına, dik boğaz ve vadilerin içine bina yapılmamalıdır.
- Çok kar yağan ve çığ gelen yamaçlarda bina yapılmamalıdır.
- Mevcut binaların dayanıklılıkları artırılmalıdır.
- Konutlara zelzele sigortası yaptırılmalıdır.
- Bu tedbirlerin yanı sıra, yapısal olamayan, yani binadan değil de eşyalardan kaynaklanacak hasarlardan korunmak için günlük kullandığımız eşyalarımızın mesken içerisine yerleştirilmesinde aşağıda sayılan tedbirleri almalıyız:
- Dolap üzerine konulan eşya ve ofis materyalleri kayarak düşmelerini önlemek için plastik tutucu materyal yahut yapıştırıcılarla sabitlenmelidir.
- Soba ve öbür ısıtıcılar sağlam materyallerle duvara yahut yere sabitlenmelidir.
- Dolaplar ve devrilebilecek gibisi eşyalar birbirine ve duvara sabitlenmelidir. Şayet sabitlenen eşya ve duvar ortasında boşluk kalıyorsa, çarpma tesirini düşürmek için ortaya bir dolgu materyali konulmalıdır.
- Tavan ve duvara asılan avize, klima vb. aygıtlar bulundukları yere yüklerini taşıyacak formda, duvar ve pencerelerden gereğince uzağa ve kanca ile asılmalıdır.
- İçinde ağır eşyalar bulunan dolap kapakları mekanik kilitler takılarak sıkıca kapalı kalmaları sağlanmalı.
- Tezgah üzerindeki kayabilecek beyaz eşyaların altına metal profil koyarak bunların kayması önlenmelidir.
- Zehirli, patlayıcı, yanıcı unsurlar düşmeyecek bir pozisyonda sabitlenmeli ve kırılmayacak bir formda depolanmalıdır. Bu unsurların üzerlerine fosforlu, belirleyici etiketler konulmalıdır.
- Rafların önüne elastik bant ya da tel eklenebilir. Küçük objeler ve şişeler, birbirlerine çarpmayacak ve devrilmeyecek biçimde, kutuların içine yerleştirilmelidir.
- Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik sigortaları otomatik hale getirilmelidir.
- Binadan hemen çıkmak için kullanılacak yollardaki tehlikeler ortadan kaldırılmalı, bu yollar işaretlenmeli, çıkışı engelleyebilecek eşyalar çıkış yolu üzerinden kaldırılmalıdır.
- Geniş çıkış yolları oluşturulmalıdır. Dışa yanlışsız açılan kapılar kullanılmalı, acil çıkış kapıları kilitli olmamalıdır. Acil çıkışlar aydınlatılmalıdır.
- Karyolalar pencerenin ve üzerine devrilebilecek ağır dolapların yanına konulmamalı, karyolanın üzerinde ağır eşya olan raf bulundurulmamalıdır.
- Tüm bireylerin iştiraki ile (evde, iş yerinde, apartmanda, okulda) “Afete hazırlık planları” yapılmalı, her altı ayda bir bu plan gözden geçirilmelidir. Vakit zaman bu plana nazaran nasıl davranılması gerektiğinin tatbikatları yapılmalıdır.
- Bir afet ve acil durumda konuta ulaşılamayacak durumlar için aile bireyleri ile bağlantının nasıl sağlanacağı, alternatif buluşma yerleri ve bireylerin ulaşabileceği bölge dışı irtibat şahsı (ev, işyeri, okul içinde, dışında ve ya mahalle dışında) belirlenmelidir.
- Önemli evraklar (kimlik kartları, tapu, sigorta evrakları, sıhhat karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı vb.) kopyaları hazırlanarak su geçirmeyecek bir formda saklanmalı, ayrıyeten bu evrakların bir örneği de bölge dışı ilişki şahsında bulunmalıdır.
- Bina idaresince evvelce belirlenen, mesken yahut iş yerinin özelliği ve büyüklüğüne nazaran uygun yangın söndürme aygıtı kesinlikle bulundurulmalı ve periyodik bakımları da yaptırılmalıdır. Bu aygıtlar;
- Kolayca ulaşılabilecek bir yerde tutulmalıdır.
- Yeri herkes tarafından bilinmelidir.
- Duvara sıkıca sabitlenmelidir.
- Her yıl ilgili firma tarafından bakımı yapılmalıdır.
- Bir sefer kullnıldıktan sonra kesinlikle tekrar doldurulmalıdır.
- Binalarda asansörlerin kapı yanlarına “Deprem Sırasında Kullanılmaz” levhası asılmalıdır.
DEPREM ANINDA YAPILMASI GEREKENLER
Deprem Anında Bina İçerisindeyseniz;
- Kesinlikle panik yapılmamalıdır.
- Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durulmalıdır.
- Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına yahut dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık üzere muhafaza sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulmalıdır.
- Baş iki el ortasına alınarak yahut bir hami (yastık, kitap vb) materyal ile korunmalıdır. Sarsıntı geçene kadar bu durumda beklenmelidir.
- Güvenli bir yer bulup, diz üstü ÇÖK, Başını ve enseni koruyacak halde KAPAN, Düşmemek için sabit bir yere TUTUN
- Merdivenlere ya da çıkışlara hakikat koşulmamalıdır.
- Balkona çıkılmamalıdır.
- Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlanmamalıdır.
- Kesinlikle asansör kullanılmamalıdır.
- Telefonlar acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmamalıdır.
- Kibrit, çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır.
- Tekerlekli sandalyede isek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun müdafaaya alınmalıdır.
- Mutfak, imalathane, laboratuvar üzere iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu üzere aygıtlar kapatılmalı, dökülebilecek gereç ve hususlardan uzaklaşılmalıdır.
- Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatılmalı, soba ve ısıtıcılar söndürülmelidir.
- Diğer güvenlik tedbirleri alınarak gerekli olan eşya ve materyaller alınarak bina daha evvel tespit edilen yoldan derhal terk edilip toplanma bölgesine gidilmelidir.
- Okulda sınıfta ya da ofiste ise sağlam sıra, masa altlarında yahut yanında; koridorda ise duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak biçimde ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boyun korunmalıdır.
- Pencerelerden ve camdan yapılmış eşyalardan uzak durulmalıdır.
Deprem Anında Açık Alandaysanız:
- Enerji sınırları ve direklerinden, ağaçlardan, öteki binalardan ve duvar tabanlarından uzaklaşılmalıdır. Açık yerde çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olunmalıdır.
- Toprak kayması olabilecek, taş yahut kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunulmamalıdır. Bu türlü bir ortamda bulunuluyorsa seri halde inançlı bir ortama geçilmelidir.
- Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı önlemli olunmalıdır.
- Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz sınırlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır.
- Deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır.
Deprem Anında Araç Kullanıyorsanız:
- Sarsıntı sırasında karayolunda seyir halindeyseniz;
- Bulunduğunuz yer inançlı ise; yolu kapatmadan sağa yanaşıp durulmalıdır. Kontak anahtarı yerinde bırakılıp, pencereler kapalı olarak araç içerisinde beklenmelidir. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidilmelidir.
- Araç meskun mahallerde ya da inançlı bir yerde değilse (ağaç ya da güç sınırları yahut direklerinin yanında, köprü üstünde vb.); durdurulmalı, kontak anahtarı üzerinde bırakılarak terk edilmeli ve trafikten uzak açık alanlara gidilmelidir.
- Sarsıntı sırasında bir tünelin içindeyseniz ve çıkışa yakın değilseniz; araç durdurulup aşağıya inilmeli ve yanına yan yatarak ayaklar karına çekilip, ellerle baş ve boyun korunmalıdır. (ÇÖK-KAPAN-TUTUN)
- Kapalı bir otoparkta iseniz; araç dışına çıkılıp, yanına yan yatarak, ellerle baş ve boyun korunmalıdır. Üstten düşebilecek tavan, tünel üzere büyük kitleler aracı tahminen ezecek fakat yok etmeyecektir. Araç içinde olduğunuz takdirde, aracın üzerine düşen bir modül ile aracın içinde ezilebilirsiniz.
Metroda Yahut Öteki Toplu Taşıma Araçlarındaysanız:
- Gerekmedikçe, mutlaka metro ve trenden inilmemelidir. Elektriğe kapılabilirsiniz yahut öbür çizgiden gelen öbür bir metro yada tren size çarpabilir.
- Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde, sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk yahut rastgele bir yere tutunmalı, metro yahut tren çalışanı tarafından verilen talimatlara uyulmalıdır.
DEPREM SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER
Kapalı Alandaysanız;
- Önce kendi emniyetinizden emin olun.
- Sonra etrafınızda yardım edebileceğiniz kimse olup olmadığını denetim edin.
- Depremlerden sonra çıkan yangınlar epey sık görülen ikincil afetlerdir. Bu nedenle şayet gaz kokusu alırsanız, gaz vanasını kapatın. Camları ve kapıları açın. Çabucak binayı terk edin.
- Dökülen tehlikeli unsurları temizleyin.
- Yerinden oynayan telefon ahizelerini telefonun üstüne koyun.
- Acil durum çantanızı yanınıza alın, mahalle buluşma noktanıza yanlışsız harekete geçin.
- Radyo ve televizyon üzere kitle bağlantı araçlarıyla size yapılacak ikazları dinleyin.
- Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.
- Her büyük sarsıntıdan sonra kesinlikle artçı sarsıntılar olur. Artçı sarsıntılar vakit içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı sarsıntılar hasarlı binalarda ziyana yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar büsbütün bitene kadar hasarlı binalara girilmemelidir. Artçı sarsıntılar sırasında da ana zelzelede yapılması gerekenler yapılmalıdır.
Açık Alandaysanız;
- Çevrenizdeki hasara dikkat ederek bunları not edin.
- Hasarlı binalardan ve güç nakil çizgilerinden uzak durun.
- Önce yakın etrafınızda acil yardıma gerek duyanlara yardım edin.
- Sonra mahalle toplanma noktanıza gidin.
- Yardım çalışmalarına katılın. Özel ilgiye muhtaçlığı olan afetzedelere -yaşlılar, bebekler, gebeler, engelliler- yardımcı olun.
Yıkıntı Altında Mahsur Kaldıysanız;
- Paniklemeden durumunuzu denetim edin.
- Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın. Biliniz ki kurtarma takımları en kısa vakitte size ulaşmak için efor gösterecektir.
- Enerjinizi en tasarruflu halde kullanmak için hareketlerinizi denetim altında tutun.
- El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, tabana vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın.
- Sesinizi kullanabiliyorsanız kurtarma gruplarının seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışınız. Fakat gücünüzü denetimli kullanın.
Kaynak: www.afad.gov.tr
