Emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesinde adım adım sona yaklaşılıyor. TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeleri içeren Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmeleri sürüyor.
Konuya ait AK Parti Küme Başkanvekili Bülent Turan, “EYT düzenlemesini salı günü TBMM Genel Heyeti’ne getirmeyi planlıyoruz” dedi.
Komisyona bilgi veren Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) Lideri Kürşad Arat, Türkiye’de en son emekli olanların ortalama yaşının 54, EYT’li olarak tanımlanan kümenin yaş ortalamasının ise 48,5 olduğunu belirtti.
13,9 milyon emekli var
Nüfusun yaşlanmasıyla emekli sayısında da bir artış olduğunu lisana getiren Arat, 2000’lerin başında 6,5 milyon düzeyinde olan SGK’den emekli maaşı alanların sayısının bugün prestijiyle 13,9 milyon bireye ulaştığını kaydetti.
Arat, aktif/pasif sigortalı oranının ise 2’ler civarında olduğunu açıkladı.
EYT düzenlemesinin SGK’nin mali yapısına tesirine değinen Arat, “SGK’de bugün prestijiyle gelirlerin sarfiyatları karşılama oranı yüzde 96,2. Bu oran yüzde 100 olmadığı için ister istemez SGK açığı var. Bu açık tarihin en düşük düzeyinde yani yüzde 0,30 seviyesinde.” diye konuştu.
Kürşad Arat, EYT’li kapsamına girmek için 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalılık başlangıcı, prim günü ile sigortalılık müddetini doldurmuş olma, 1999’da gelen yaş koşulunu sağlamama kurallarını karşılamak gerektiğini lisana getirerek, “2 milyon 250 bin kişi bu koşulları sağlıyor. Bu tarifte olanları EYT’liler olarak görüp buna nazaran maliyet hesaplarını ve kişi sayını hesapladık” bilgisini verdi.
Bayram ikramiyesi de alacaklar
EYT’nin maliyetinin ögelerini anlatan Arat, şunları kaydetti:
“Emekli aylığı yani emekli olduktan sonra ödeyeceğimiz maaş, bir maliyet ögesi. İkincisi, prim kaybı yani bu bireylerin hepsi emekli olur ve hiç çalışmazlarsa SGK’nin bundan kaynaklanacak bir sigorta prim kaybı olacak, bu da maliyetimiz oluyor. Üç, bayram ikramiyesi; bu yasalaştıktan sonra her iki bayram ikramiyesini de almaya hak kazanıyorlar. Dört, 4/A’lar, SSK’liler açısından düşündüğümüzdeki maliyetin ögesi şu: Burada kamu emekçileri de var. Kamu emekçilerinin hem maaşı hem de bunlara ait bir kıdem tazminatı var. Bunların işten ayrılmasından kaynaklanan bir maaş tasarrufu var. Bunun yanında emekli olanların yerini alacakların bir maaş yükü var. Bunun konsolide tesiri, kamu işçi bütçe tesirini de 9,5 milyar olarak görüyoruz. 4/A’lılar için toplam net tesirin 131 milyar lira olmasını öngörüyoruz.
EYT’li olarak tanımladığımız, bu kaideleri sağlayanların ne kadarının çalıştığına baktığımızda bunların yüzde 87’si çalışıyor yani emekli olduktan sonra da büyük ihtimalle çalışmaya devam edecekler. Teknik olarak bunlarda bir prim kaybı olmasını beklemiyoruz. Birebir bireylerin muhtemelen çalışıyorlarsa emekli olduktan sonra da çalışmaya devam edeceğini bekliyoruz. 4/A’lılar için prim kaybı olmayan maliyetin 194,4 milyar, prim kaybının olması durumunda ise maliyetin yaklaşık 255 milyar ortasında olmasını öngörüyoruz. Lakin net sayı mümkün değil zira emekliliği hak ettiği halde bu küme içerisinde yer alıp emekli olmayı tercih etmeyecek beşerler olabilir.”
Arat, aylık bağlama oranında bir değişiklik olmayacağının altını çizerek, “Asgari emekli maaşı 5 bin 500 lira. Mevcut sistemde prim ödeme gün sayısına, hizmet yılına, çalıştığı sigorta koluna ve yararına nazaran herkese farklı maaş bağlanabiliyor, kişi bazında değişiyor” sözlerini kullandı.
EYT’lilerin emeklilik süreçlerinin ne kadar müddette tamamlanacağı, gereğince işçi olup olmadığı konusuna da açıklık getiren Arat, “Uzun müddetten beri bunun teknik altyapısını çalışıyoruz. Talepleri alıp en süratli biçimde sisteme sokacağız” diye konuştu.
