Böyle büyük felaketin sonrasında borsanın kapatılması gerektiğini söyleyen piyasa uzmanları, süreksiz tedbirlerin piyasada karşılık bulmadığı görüşünde. BIST 100 endeksinde satışlar dün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 vilayette 3 ay müddetle OHAL ilan edildiğini açıklamasıyla hızlandı. Borsa iki günde yüzde 10 düştü.
Kahramanmaraş’ta 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde yaşanan zelzelelerin akabinde süreçlerin devam etmesine yönelik tartışmaların devam ettiği Borsa İstanbul ikinci süreç gününde de sert hareketlere sahne oldu.
Dünya’dan Birol Bozkurt’un haberine nazaran Pazartesi günü zelzeleler nedeniyle hayli düşük süreç hacminin gerçekleştiği BIST 100 endeksi, birinci günü yüzde 1,35 paha kaybıyla 4 bin 930 puandan tamamlamıştı. İkinci günde ise satışlar derinleşerek büyüdü.
SPK tarafından açıklanan açığa satış yasağının devam edeceği ve depo kuralı uygulamasının sonlandırılması tedbirleri de borsada sert satışların önüne geçemedi. Ayrıyeten Borsa İstanbul’da endekste kaybın yüzde 3’ü aşması sebebiyle seans sonuna kadar üst adım kuralının uygulandığı açıklandı. Tüm bu tedbirlere karşın dün iki kez devre kesicilerin çalıştığı Borsa İstanbul’da düşüş yüzde 9’u aştı.
Borsada sert hareketler baş döndürdü
Dün Borsa İstanbul’da birinci devre kesici saat 12:11’de satışların yüzde 5’i aşmasıyla devreye girdi. Süreçlerin saat 12:41’de yine başladığı Borsa İstanbul’da düşüş durmadı ve paha kaybının yüzde 7’nin üzerine çıkmasıyla ikinci defa devre kesici çalıştı. Borsada devre kesicinin çalıştığı saat 13:04 prestijiyle BIST 100 endeksi evvelki kapanışa nazaran 345,69 puan kıymet kaybederek 4.584’e indi. Toplam süreç hacmi 22,5 milyar lira seviyesinde gerçekleşti. Endekste süreçler 13:34 prestijiyle tekrar başladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 10 vilayette 3 ay mühletle OHAL ilan edildiğini açıklamasının akabinde borsada satışlar hızlandı. Endekste düşüş yüzde 9’u aşarak 4 bin 484 puanı buldu.
Borsa İstanbul’da Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi, anlık olarak endekste yüzde 5 ve yüzde 7’lik kıymet kayıplarının oluşması ile tetiklenerek yatırımcıların panik süreçleriyle ziyan görmesini en aza indirmek için kullanılıyor. Uzmanlar, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 4.800 ve 5.000 düzeylerinin direnç, 4.400 puanın takviye pozisyonunda bulunduğu görüşünde.
“Borsa süreçlere kapatılsın”
Konuyla ilgili görüştüğümüz piyasa uzmanları Borsa İstanbul’un bu türlü büyük bir felaketin yaşandığı periyotta süreçlere kapatılmasının tüm yatırımcılar açısından daha sağlıklı olacağını söyledi. Uzmanlar, SPK’nın aldığı tedbirlerin yaşanan sert hareketlere bir tedbir olmadığı görüşünde. Uzmanlar süreçlerin bir an evvel durdurulmasını, küçük yatırımcıların mağdur edilmemesi için panik havasının dağılmasının akabinde süreçlerin başlatılması gerektiği konusunda hem fikir. Küçük yatırımcıyı uyaran uzmanlar panikle hareket edilmemesi gerektiğini, piyasada panik havasının dağılmasının akabinde süreçlerin olağanlaşacağını söylüyor.
OHAL borsayı nasıl etkileyecek?
Daha evvel 17 Ağustos 1999 sarsıntısından sonra OHAL ilan edilmiş ve Borsa İstanbul 9 gün boyunca süreçlere kapatılmıştı. O periyot Türkiye iktisadının yüzde 50’sinin sarsıntıdan etkilendiğini söyleyen uzmanlar, bu yüzden Kahramanmaraş sarsıntılarını 1999 zelzelesi ile kıyaslamanın çok gerçek olmadığını söylüyor.
Uzmanlar, 1999 sarsıntısının ülkenin ekonomik üretim merkezinde yaşanması ve borsa şirketlerinin bu bölgede yer alması nedeniyle piyasalar daha çok etkilendiğini belirtti. Bu nedenle borsadaki düşüşler açıklanabiliyordu.
Ancak şu anki tabloda, sarsıntıdan etkilenmeyen birçok şirketin payı de önemli kayıplar yaşamış durumda. Uzmanlar, “Volatilitenin yüksek olduğu bir periyotta yaşanan bu elim felaket sürecinde düzenleyici kurumların faal atılımlar alamamış olması yatırımcılarda önemli bir itimat kaybı yaratmış durumda. Yatırımcılar açısından epeyce külfet yaratan bu tablo bir çok platformda borsa kapatılsın telaffuzlarıyla reaksiyon çekerken düzenleyici kurumlardan ise bu tarafta bir adım gelmedi” diye konuştular.
Yukarı adım kuralı getirildi
Borsa İstanbul, yaşanan sert fiyat hareketliliğinin önüne geçebilmek için 2 Şubat’ta aldığı karar çerçevesinde, dün birinci sefer üst adım kuralını devreye aldı. Borsa İstanbul, dün endekste yaşanan yüzde 3’ü aşan paha kaybı sebebiyle seans sonuna kadar üst adım kuralının uygulandığını duyurdu.
Depo kaidesi kaldırıldı
Sermaye Piyasası Şurası (SPK), sarsıntı bölgesinde bulunan müşterilerin kredili süreçler, Vadeli Süreç ve Opsiyon Borsası (VİOP) ve kaldıraçlı süreçlerine esneklik getirirken, açığa satış yasağının devam ettiğini, satışa husus edilecek hisseler için depo kaidesi uygulamasının ise sonlandırıldığını duyurdu.
Buna nazaran, aracı kurumların kendi risk siyasetlerine uygun düştüğü ölçüde ve müşteri talepleri de olabildiğince gözetilerek, kredili süreçler, VİOP ve kaldıraçlı süreçlerle ilgili mevzuatta yer alan kararlar esnek bir formda uygulanabilecek. Kredili süreçlerle ilgili unsurlar 10 Mart’a, VİOP ve kaldıraçlı süreçleriyle ilgili hususlar ise 24 Şubat’a kadar esnek bir biçimde uygulanabilecek.
